Rovacka republika je vjerovatno najslabije opisani dogadaj novije crnogorske istorije. Kad se Božicni ustanak (1919 – 1926) rasplamsao u Katunskoj nahiji, u okolini Nikšica, u Rovcima, je uspostavljena Rovacka republika. Srpski režim ih proglasio “banditima” kao i sve Crnogorce koji se nijesu slagali sa nestankom crnogorske države i srpskim represalijama po Crnoj Gori. U jednom izvještaju Komande Zetske divizijske oblasti na Cetinju, kaže se da u Crnoj Gori “ima puno bandita, u okruzima: Cetinjskom 320, Beranskom 400, Kolašinskom 400, Nikšickom 100 i Andrijevackom 573 lica”. Ustanak i Rovacka republika je gušena najgrubljim metodama: ubijanjem, pljackom i zatvaranjem nedužnih ljudi i citavih porodica, silovanjem žena, paljevinom domova i ekonomskih dvorišta. Na Rovacku republiku i Rovcane (uglavnom Bulatovice i Vlahovice), 13. novembra, jurišala je srpska vojska i žandarmerija sa 10 bataljona, nekoliko baterija topova, 24 mitraljeza i 100 mašinskih pušaka. Samo u danima “razaranje Rovacke republike” silovano je i “nestalo” 30 žena i djevojaka. U Kolašinu je “zatoceno” 47 ljudi i 420 žena, dece, ciji su ukucani ucestvovali u ustanku i odmetnuli se u šume. Opljackano je 95 komada svinja, 3.000 ovaca, 446 goveda i uništene stotine košnica pcela, izgorjelo 45 kuca i desetine štala i ljetnjih koliba. Bulatovicima koji su se Srbima predali na casnu rijec, živima je sa tijela drana koža.

Nakon srpske okupacije 1918, jedino u Rovcima, tokom dužih vremenskih intervala, postoji ustanicka slobodna teritorija, sa tradicionalnim plemenskim vlastima i od njih deklarisanim suverenitetom Kraljevine Crne Gore, manifestovanim, ne samo nošenjem službenih vojnih oznaka i uniformi, nego i isticanjem državnih i vojnih zastava i slika Nikole I Petrovica Njegoša.

U avgustu 1919. kod brojnih ustanika Rovcana, pristigli su njihovi saborci iz drugih krajeva Crne Gore – ukljucujuci Živka Nikcevica, Milisava Nikolica, Dragišu Bojovica, Vaska Marojevica iz okoline Nikšica, te Miliju Rakocevica i Todora Dulovica iz Morace.

„Svi ustaši [ustanici] rovacki i oni koji su bili došli kod nas u Rovca, pošli su do crkve rovacke”, navodi u jednome raportu major Ivan Bulatovic. „Arhimandrit Nikodim [Janjuševic] držao je blagodarenje za dug život kralja Nikole, uz uzvike ustanika: ‘ŽIVO KRALJ NIKOLA’, ‘ŽIVJELA CRNA GORA!’ Oduševljenje je bilo veliko; ustanici, naoružani puškama raznih sistema, objesili puške preko prsi, cijevi naprijed, bombe i fišektare oko sebe, uhvatili su pred crkvom nekolika kola i pjevali”.

Skup je održan u Medurijecju, na Cecima. Tu je bilo administrativno sedište plemena rovackoga još od knjaza Danila I Petrovica Njegoša. „Na plemenskoj kancelariji blizu nas, vila se crnogorska zastava, a u njoj postavljene su slike crnogorskog kralja Nikole i kraljice Milene”.

Uz sukob kod Cetinja, na Božic 1918, jedino na teritoriji Rovaca su 1919. i 1920. izvodene vojne operacije u klasicnome smislu – sa jasnim linijama fronta, te od strane trupa Kraljevine SHS masivnom upotrebom artiljerije i mitraljeza.

(Nastavak feljtona Antena M)

ROVACKA REPUBLIKA (1) „Mi imamo našu slavu, Kralj Nikolu, mudru glavu” https://antenam.net/istorija/54360-rovacka-republika-1-mi-imamo-nasu-slavu-kralj-nikolu-mudru-glavu

ROVACKA REPUBLIKA (2) „Ustanak bataljona rovackoga ZA ODBRANU PRAVA I CASTI CRNE GORE” https://antenam.net/istorija/54780-rovacka-republika-2-ustanak-bataljona-rovackoga-za-odbranu-prava-i-casti-crne-gore

ROVACKA REPUBLIKA (3) "Krvave borbe sa NAJGROZNIJIM NAŠIM NEPRIJATELJEM – SRBIJANCIMA” https://www.antenam.net/istorija/55241-rovacka-republika-3-krvave-borbe-sa-najgroznijim-nasim-neprijateljem-srbijancima?page=2

ROVACKA REPUBLIKA (4) Rovcani 1919. u planini Lukavici potukli dva srpska bataljona https://antenam.net/istorija/55632-rovacka-republika-4-rovcani-1919-u-planini-lukavici-potukli-dva-srpska-bataljona

ROVACKA REPUBLIKA (5) „KRVAVA ZASTAVA CRNOGORSKA danas se vije PROTIVU BEOGRADSKIH ZAVOJEVACA I OTIMACA” https://antenam.net/istorija/56112-rovacka-republika-5-krvava-zastava-crnogorska-danas-se-vije-protivu-beogradskih-zavojevaca-i-otimaca

ROVACKA REPUBLIKA (6) „Svaku vlast, koja je neredovna i nezakonita prema zakonu i Ustavu Kraljevine Crne Gore, smatraju Rovcani kao uzurpatorsku“ https://antenam.net/istorija/56504-rovacka-republika-6-svaku-vlast-koja-je-neredovna-i-nezakonita-prema-zakonu-i-ustavu-kraljevine-crne-gore-smatraju-rovcani-kao-uzurpatorsku

ROVACKA REPUBLIKA (7) Beograd na Rovcane šalje „10 bataliona, nekolike baterije topova, 24 mitraljeza i preko 100 mašinskih pušaka” https://antenam.net/istorija/56934-rovacka-republika-7-beograd-na-rovcane-salje-10-bataliona-nekolike-baterije-topova-24-mitraljeza-i-preko-100-masinskih-pusaka

ROVACKA REPUBLIKA (8) „Srpski topovi otvorili vatru na rovacke domove“ https://www.antenam.net/istorija/57337-rovacka-republika-8-srpski-topovi-otvorili-vatru-na-rovacke-domove

Živa istina: Gost Željko Sošic  

#RovackaRepublika #Rovca #Rovcani